Starzenie się to nieodwracalny proces, którego nikt z nas nie jest w stanie zatrzymać. Z biegiem lat następują po sobie kolejno zmiany psychiczne i fizjologiczne, które w znaczny sposób wpływają na jakość życia i obniżają komfort w seniora codziennym funkcjonowaniu.
Dotyczą one wielu sfer, jedną z nich są problemy z uzębieniem, które dotykają znaczną część seniorów. Na szczęście można zminimalizować ich skutki, stosując odpowiednią dietę oraz protezy zębowe, które w znacznym stopniu minimalizują dyskomfort, związany ze spożywaniem pokarmów.
Na talerzu u seniora
Wraz z wiekiem w organizmie zachodzą przeróżne zmiany, do których osoba starsza powinna dostosować swoją codzienną aktywność i nawyki. Dotyczy to zwłaszcza diety, która – zastosowana w odpowiedni sposób – minimalizuje część problemów, które mogą dokuczać seniorowi w codziennym życiu.
Powszechnie uważa się, że obniżenie aktywności fizycznej i spadek przemiany materii, do którego dochodzi w późniejszych latach życia, wiąże się z mniejszym zapotrzebowaniem na jedzenie. Nic bardziej mylnego! Osoby starsze, a także ich opiekunowie, powinni zadbać o to, by dieta seniora była odpowiednio zbilansowana, a posiłki częste, wzbogacone w mikroelementy, jak np. wapń, potas, magnez i żelazo, a także w witaminę D, odpowiadającą m.in. za wzmacnianie zębów i kości.
Jak powinna wyglądać dieta seniora?
Jak wiadomo, nie ma uniwersalnej zasady, która opisywałaby komponowanie posiłków dla osób starszych. Istnieją jednak pewne wskazówki, które należy zastosować, aby pozytywnie wpłynąć na samopoczucie seniorów, a także wspomóc leczenie niektórych schorzeń wieku starczego. Posiłki, spożywane przez osoby starsze powinny być lekkostrawne, zróżnicowane i oparte o naturalne składniki. Żywność wysoko przetworzona i gazowane napoje nie są bowiem wskazane nawet dla młodszych osób, niedotkniętych żadnymi schorzeniami.
Ilość serwowanych posiłków powinna się wahać między 4-5 w ciągu dnia. Należy zadbać o ich zróżnicowanie, tak aby dostarczały cenne witaminy A, C i E (wpływające pozytywnie na wzrok i układ krążenia) oraz witaminy z grupy B, D i kwas foliowy. Tak więc na talerzu nie powinno zabraknąć ryby, drobiu, jajek, szpinaku, wątróbki, kalafiora, ziemniaków, warzyw liściastych oraz mleka i produktów z niego wytworzonych, jak chociażby jogurty, kefiry i chude sery.
Nie należy zapominać również o właściwym nawadnianiu. Osoba starsza powinna wypijać dziennie ok. 2 litrów płynów, najlepiej w postaci wody niegazowanej, warzywnych soków i herbat ziołowych. Nie powinniśmy natomiast serwować seniorowi roślin strączkowych, czy kapusty, gdyż dania z nich przygotowane są na ogół ciężkostrawne.
Proteza zębowa – małe rozwiązanie dużych problemów
Zastosowanie protezy zębowej jest idealnym i bardzo popularnym rozwiązaniem u seniorów, mających problemy z uzębieniem. Warto jednak mieć świadomość, że jeszcze przez pewien czas osoba starsza może zmagać się z różnymi trudnościami, spowodowanymi dyskomfortem i uczuciem ciała obcego w ustach. To z kolei wymaga wprowadzenia pewnych zmian w jej codziennej diecie, tak aby proces przyzwyczajania się do protezy przebiegał naturalnie, a powrót do szerokiego uśmiechu i ulubionych potraw nastąpił stosunkowo szybko.
W pierwszym okresie, po założeniu protezy zębowej, zaobserwować możemy przede wszystkim zmianę mowy. Dodatkowo pojawia się również upośledzenie odczuwania poszczególnych smaków, wzmożone – lub wprost przeciwnie – niedostateczne wytwarzanie śliny. Wszystko to powoduje spory dyskomfort i negatywnie wpływa na nastawienie seniora do tego typu rozwiązań.
Problemy te jednak znikają na ogół już po kilku tygodniach, a osoba starsza znów może odczuwać przyjemność z jedzenia. Dużym wyzwaniem jest również nauka gryzienia i żucia. Bardzo często proces ten wymaga od opiekuna dużo zrozumienia, wsparcia i cierpliwości tak, by pomóc seniorowi przezwyciężyć kłopoty i nie zniechęcić go już w momencie pojawienia się pierwszych trudności.
Pierwsze tygodnie z protezą
Zastosowanie protezy zębowej minimalizuje problemy, które znacznie obniżają komfort życia osób starszych. Nie należy jednak zapominać, że rozwiązanie to wymaga również kilku wyrzeczeń i dostosowania się do zaistniałej sytuacji. Dotyczy to zwłaszcza diety, która powinna zostać w odpowiedni sposób zmodyfikowana tak, by ułatwić seniorowi gryzienie i żucie, a przez to wesprzeć proces przyzwyczajania się do protezy. Zaraz po jej założeniu serwowane potrawy powinny być przede wszystkim miękkie i płynne.
Do diety seniora należy wprowadzić m.in. przeciery warzywno-owocowe, zupy (w tym zupy kremy) oraz dania, na które składają się drobno pokrojone lub zmiksowane warzywa z dodatkiem gotowanego na parze lub wodzie drobiu, także pokrojonego na niewielkie kawałki. Jak nietrudno zauważyć, dania takie powinny być przede wszystkim łatwe do przełknięcia i niewymagające zbyt dużo gryzienia. Zróżnicowane i bogate w różne składniki odżywcze potrawy, pozwalają nie tylko zaspokoić zapotrzebowanie kaloryczne seniorów, ale także dostarczają im niezbędnych witamin.
Najważniejsze, by z diety wyeliminować twarde, trudne do zgryzienia produkty, jak np. orzechy, migdały, jabłka, pieczone mięsa i owoce z pestkami. Należy również zwrócić uwagę na obecność w potrawach różnego rodzaju ziaren, sezamu, czy pestek, które mogą wbić się pod protezę, powodując przy tym ból i dyskomfort, a także stać się przyczyną skaleczeń, a nawet stanu zapalnego w jamie ustnej!
Dieta osób z protezą zębową
Wraz ze stopniowym przyzwyczajaniem się seniora do protezy zębowej, jego dieta może zostać znacznie bardziej urozmaicona, a serwowane potrawy nie wymuszają już ograniczeń w zakresie żucia i gryzienia. Niestety, niektóre składniki muszą już na zawsze zniknąć z menu osoby starszej. Należą do nich przede wszystkim produkty wyjątkowo twarde, zawierające pestki i ziarna.
Smażone i pieczone mięso powinno ustąpić miejsca potrawom, przygotowanym na bazie produktów gotowanych i duszonych, wraz z towarzyszącymi im owocami i warzywami, pokrojonymi w drobną kostkę. Z talerza muszą zniknąć również produkty, które mogą oblepić protezę, jak chociażby czekolada w kostkach. Zmianie ulec powinien również sam sposób jedzenia. Warto wprowadzić więc małe porcje posiłku, dokładnie przeżuwanego i powoli łykanego przez seniora.
Wbrew pozorom, skomponowanie diety dla osoby starszej z protezą zębową nie jest zadaniem wyjątkowo trudnym. Polega ono przede wszystkim na zamianie dotychczasowych nawyków i przyzwyczajeń oraz towarzyszeniu i wsparciu w najtrudniejszych, początkowych problemach.
Co więcej! Warto zwrócić uwagę, że wyeliminowanie z menu niektórych produktów oraz modyfikacja sposobu przyrządzania potraw, jak chociażby zamiana smażonego na duszone, z pewnością pozytywnie wpłynie na zdrowie i samopoczucie seniorów. To z kolei, w połączeniu z korzyściami płynącymi z zastosowania protezy zębowej, na pewno przywróci szeroki uśmiech na twarzach starszych osób!
Dodaj komentarz